Parki krajobrazowe chronią różne obszary ze względu na ich wartości przyrodnicze, historyczne, kulturowe oraz walory krajobrazowe. W Polsce pierwszy park krajobrazowy powstał w 1976 roku na Pojezierzu Suwalskim. Na terenie Małopolski znajduje się jedenaście parków krajobrazowych, które obejmują najpiękniejsze i najcenniejsze tereny na południu kraju. Unikatowa jest ich różnorodność, na którą składają się krajobrazy pustynne, doliny jurajskie, stare kamieniołomy, roślinność wysokogórska, zwarte i pierwotne kompleksy leśne, zabytkowa architektura sakralna, średniowieczne zamki. Całości dopełniają rzadkie gatunki ptaków i ssaków oraz roślinność objęta ochroną. To wszystko jest wizytówką województwa małopolskiego.
Warto wybrać się w pasjonującą podróż po historii i kulturze Małopolski i poznać wyjątkowo urokliwe Parki Krajobrazowe Województwa Małopolskiego.
Jednym z najbardziej wyjątkowych i wartych odkrywania jest Park Krajobrazowy Beskidu Małego – mimo wysokości nieprzekraczającej 1000 m n.p.m. charakteryzuje się bardzo urozmaiconym krajobrazem. Z Leskowca rozciąga się tu piękna panorama na wszystkie okoliczne pasma górskie.
Innym ciekawym parkiem krajobrazowym jest Park Krajobrazowy Orlich Gniazd, którego spory obszar ciągnie się przez dwa województwa – małopolskie i śląskie. Intrygująca nazwa parku bierze się od średniowiecznych warownych zamków, które miały zabezpieczać granicę oraz ważne szlaki handlowe.
Dla fanów przepięknych widoków polecamy szczególnie odwiedzić Popradzki Park Krajobrazowy, obejmujący tereny Beskidu Sądeckiego – przedzielone doliną Popradu pasma Radziejowej i Jaworzyny Krynickiej oraz leżące nieco na uboczu pasmo Kraczonika. Widoki w tym parku krajobrazowym wprost zapierają dech w piersiach! Górzyste krainy gęsto porastają bujne lasy, będące pozostałością pierwotnej Puszczy Karpackiej. Warto udać się na wieżę widokową na Radziejowej – dostarczy to niezapomnianych wrażeń i widoków.
Kolejnym ważnym parkiem jest Dłubniański Park Krajobrazowy, leżący na pograniczu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Wyżyny Miechowskiej i Płaskowyżu Proszowickiego. Obejmuje dolinę Dłubni od źródeł w Trzyciążu po Raciborowice. Ta długa i wąska dolina ma różne malownicze fragmenty. Znajdują się tam również liczne i ważne zabytki, które warto odwiedzić po drodze.
Miłośników długich spacerów na pewno zachwyci park krajobrazowy Dolinki Krakowskie, zwany „Szwajcarią Krakowską", obejmujący teren położony na północny-wschód od Krakowa. To kraina dolin i wąwozów, przez które przepływają niezwykle malownicze rzeki, a także królestwo skalnych ostańców, jaskiń i wywierzysk. Polecamy się tam wybrać nawet na jednodniową wycieczkę wspólnie z całą rodziną. Warto zawędrować chociażby do doliny Będkowskiej, Kobylańskiej czy Kluczwody, zwiedzić Jaskinię Nietoperzową czy Jaskinię Wierzchowską Górną.
W obrębie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej usytuowany jest również Tenczyński Park Krajobrazowy. To teren o niezwykłych walorach przyrodniczych, charakteryzujący się niezmiernie interesującą budową geologiczną, z którą wiąże się ciekawa historia górnictwa. To również jeden z największych kompleksów leśnych na terenie jurajskich parków krajobrazowych (Puszcza Dulowska). Nie można też zapomnieć o zwiedzeniu zamku Tenczyn.
Najmniejszym, ale bardzo urokliwym parkiem krajobrazowym jest Rudniański Park Krajobrazowy. Bez wątpienia warto wybrać się tu na krótką wycieczkę kulturalno-przyrodniczą i zobaczyć zabytki Poręby Żegoty i Alwerni oraz przepiękne tereny dwóch rezerwatów: Doliny Potoku Rudno i Kajasówki.
Do najmniejszych parków krajobrazowych w Małopolsce należy również Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy, położony na terenie miasta Krakowa i w jego pobliżu. Jest to idealne miejsce dla weekendowych spacerów i odpoczynku od miejskiego zgiełku. Unikalny krajobraz doliny Wisły, wapienne skałki, Las Wolski przyciągają niejednego turystę. Nazwa parku związana jest z położeniem w dwóch historycznych obszarach: Bielanach i Tyńcu. W tych też miejscach zlokalizowane są dwa klasztory: Klasztor Ojców Kamedułów na Bielanach oraz Opactwo Ojców Benedyktynów w Tyńcu.
Do najbogatszych pod względem kulturowym parków w Małopolsce należy z kolei Wiśnicko-Lipnicki Park Krajobrazowy. Obejmuje on swym zasięgiem głównie teren Pogórza Wiśnickiego, a na południu częściowo wzgórza Beskidu Wyspowego.
Trochę czasu warto poświęcić na poznanie niezwykle ciekawego Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki, położonego na Pogórzu Ciężkowickim, pomiędzy dolinami rzek: Białej i Wisłoki. Niewysokie wzgórza, poprzecinane dolinami potoków, odkrywają piękne widoki na okoliczne pasma górskie. Lasy kryją ciekawostki flory i fauny. Znajduje się tu również kilka perełek architektonicznych w postaci kościołów i zespołów dworskich.
Na Pogórzu Ciężkowickim i Rożnowskim, pomiędzy doliną Dunajca i Białej rozpościera się z kolei Ciężkowicko – Rożnowski Park Krajobrazowy. To piękny i bardzo cenny pod względem przyrodniczym obszar, który zdecydowanie zasługuje na dokładne poznanie. Zróżnicowana rzeźba terenu, wspaniałe widoki oraz miejsca takie jak rezerwat przyrody „Skamieniałe Miasto” w Ciężkowicach czy użytek ekologiczny „Polichty” należą do najciekawszych atrakcji.
Małopolska pełna jest niezwykłych i malowniczych krajobrazów oraz dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, które warto poznawać, nawet wybierając się na jednodniowe wycieczki. Czasami nie zdajemy sobie bowiem sprawy, jak piękne miejsca znajdują się blisko naszego zasięgu – wcale nie trzeba podróżować bardzo daleko, by na łonie natury odkrywać niezbadane skarby Ziemi.